Dikkat Edin Harika Biriyim

“Bizim kız hiç yerinde durmuyor, çok hareketli. Dikkati çok çabuk dağılıyor. Eşyalarını sürekli bir yerde unutuyor ya da kaybediyor. Sanırım hiperaktif!”

Her çocukta zaman zaman bu belirtilerin bir kısmı görülebilir. Ebeveynler olarak zaman zaman çocuklarımızın davranışlarına çok fazla anlam yükleyip gereksiz endişelere kapılabiliyor, kimi zaman “hiperaktif” kelimesini gördüğümüz her hareketli çocuk için kullanabiliyoruz. DEHB tanı kriterleri hakkında bilgi sahibi değilsek bu endişe ya da damgalama durumu kaçınılmaz olabiliyor. Her iki durumda aslında yapılması gerekenden uzaklaşmamıza neden olabiliyor.  Ya var olan DEHB  belirtilerini kabullenmiyoruz ya da var olmayan bir sorun için çözüm arıyoruz demektir.

DEHB 3 farklı şekilde kendini gösterir.

• Dikkat eksikliği
• Hiperaktivite
• Her ikisi birden

Bu üç tanım, DEHB’nin “kendini gösterme şekli” olarak tanımlanıyor. Bunun sebebi de, DEHB’li bir bireyin hayatının farklı dönemlerinde, bu yapılarda değişiklikler ve birbirine geçişler olması.

DEHB tanısı konulabilmesi için çocuklarda 6 ya da fazlası, 17 yaş sonrası için en az 5 bulgu olması gerekiyor.

Peki nedir bu bulgular?

DİKKAT EKSİKLİĞİ

• Detaylara dikkat etmez, sürekli hata yapar,
• Dikkatini korumada sıkıntı yaşar,
• Dinlemez görünür,
• Verilen komutları izlemede güçlük çeker,
• Organizasyon sorunu yaşar,
• Yoğun düşünme gerektiren işlerden kaçınır ya da bu işleri yapmaktan hoşlanmaz,
• Eşyalarını kaybeder,
• Dikkati kolayca dağılır,
• Günlük işlerini unutur.

HİPARAKTİVİTE-DÜRTÜSELLİK

• Durduğu yerde duramaz; elleri, ayakları kıpır kıpırdır,
• Uzun süre oturmada sıkıntı yaşar,
• Çocukken koşar ya da tırmanır, yetişkinken yerinde duramaz,
• Sessizce bir şeyle meşgul olmada sıkıntı yaşar,
• Motor takılmış gibi veya düz duvara tırmanırcasına hareketlidir
• Çok konuşur,
• Karşıdaki kişi sorusunu bitirmeden cevabı yapıştırır,
• Bekleme gerektiren ya da sırayla yapılan işlerde sıkıntı yaşar,
• Başkalarının sözünü keser

DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPARAKTİVİTE-DÜRTÜSELLİK

• Yukarıda her iki gruptaki bulgulara bir arada rastlanabilir.

“Hiperaktif” kelimesini kullandığımız birey için yukarıdaki durumlar;

• Israrla devam etmeli ve/veya giderek artmalı
• Öğrenme güçlükleri yaşanmalı
• Uyum sorunları yaratmalı

İşte o zaman erken müdahale için bir uzmanla görüşmenin vakti gelmiş demektir.